Για Μια Μεσόγειο Χωρίς Σκουπίδια..!

Πολλά από τα απορρίμματα που παράγονται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, τόσο στην ξηρά όσο και στην θάλασσα, καταλήγουν τελικά στο θαλάσσιο περιβάλλον. Πλαστικά, χάρτινα και μεταλλικά αντικείμενα, λάστιχα ξύλα, γυαλί, κάνουν την εμφάνισή τους στην επιφάνεια της θάλασσας και κάτω από αυτή άλλα στις ακτές και στο βυθό.

Η Μεσόγειος θάλασσα αντιμετωπίζει σήμερα σοβαρό πρόβλημα από τα απορρίμματα και αν ο καθένας δεν δραστηριοποιηθεί είτε ατομικά είτε συλλογικά και σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές για την πρόληψη, την μείωση και την εξάλειψη αυτού του είδους ρύπανσης, τότε η κατάσταση δυστυχώς θα χειροτερεύει.

Από πού προέρχονται τα απορρίμματα που καταλήγουν στην θάλασσα;

Οι κύριες πηγές των απορριμμάτων που καταλήγουν στην θάλασσα είναι οικιακές, βιομηχανικές, ναυτιλιακές και αγροτικές δραστηριότητες, κατά την διάρκεια των οποίων, σκόπιμα ή κατά λάθος, άμεσα ή έμμεσα, απορρίμματα τόσο στην θάλασσα όσο και στο έδαφος μια και τα απορρίμματα μπορούν να μεταφερθούν σε μεγάλες αποστάσεις μέσω της απόπλυσης της γης από νερό της βροχής, ή παρασυρόμενα από ανέμους και θαλάσσια ρεύματα.

Οι επιπτώσεις της παρουσίας των απορριμμάτων.

…στο παράκτιο και θαλάσσιο οικοσύστημα

Ακόμα και οι πιο απρόσιτες περιοχές της Μεσογείου πλήττονται σήμερα από απορρίμματα, τα οποία υποβαθμίζουν αισθητικά το τοπίο και μπορούν να βλάψουν σοβαρά το θαλάσσιο οικοσύστημα. Οι ρύποι που προέρχονται από απορρίμματα διαλύονται και παρασύρονται από το νερό της βροχής, το νερό των ποταμών ή τη θάλασσα και μπορούν να εισχωρήσουν πιο εύκολα στην τροφική αλυσίδα.

Θαλάσσια ζώα όπως ψάρια, δελφίνια, φάλαινες, φώκιες και πτηνά απειλούνται σοβαρά από τα απορρίμματα είτε γιατί παγιδεύονται σε αυτά και τραυματίζονται, είτε επειδή τα τρώνε περνώντας τα για τροφή. Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι ολέθρια: θανάσιμοι τραυματισμοί, περιορισμένη κινητικότητα, ασφυξία, στραγγαλισμός και, σε περίπτωση κατάποσης, δηλητηρίαση, πνιγμός ή αναγκαστική ασιτία.

…στους ανθρώπους      

Τα απορρίμματα που καταλήγουν στη θάλασσα, μας επηρεάζουν όλως ανεξαιρέτως καθώς, όλοι μας πληρώνουμε το κόστος από τα προβλήματα που προκαλούν.

• Είναι επικίνδυνα για την υγεία μας, προκαλώντας μολύνσεις και τραυματισμούς (π.χ δοχεία που περιέχουν τοξικές ουσίες, κοψίματα από σπασμένα γυαλιά και κομμένες κονσέρβες, σύριγγες κ.τ.λ).
• Προκαλούν αισθητική ρύπανση και υποβάθμιση του τοπίου επηρεάζοντας αρνητικά την διάθεσή μας.   
• Αποτρέπουν την προσέλκυση τουριστών, με αποτέλεσμα σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στις παράκτιες κοινότητες που εξαρτώνται από τον τουρισμό.
• Προκαλούν ζημιές σε αλιευτικό εξοπλισμό και προπέλες σκαφών επιβαρύνοντας την βιομηχανία αλιείας με επιπλέον έξοδα.
• Οι φορολογούμενοι πολίτες και οι παράκτιες αρχές επιβαρύνονται με τεράστια ποσά για τον καθαρισμό και την απομάκρυνση των απορριμμάτων από τις ακτές. 

Η προέλευση των απορριμμάτων που καταλήγουν στην Μεσόγειο.

80% από χερσαίες δραστηριότητες:

• Από απορροές.
• Ποτάμια που εκβάλλουν στην θάλασσα.
• Απορροές όμβριων υδάτων και αποχετεύσεων.
• Σκουπίδια που παρασύρει ο άνεμος.
• Βιομηχανικά απόβλητα, ανεξέλεγκτες χωματερές.
• Σκουπίδια πεταμένα στις παραλίες.

20% από θαλάσσιες δραστηριότητες:

• Από φορτηγά και επιβατικά πλοία όλων των ειδών (π.χ κρουαζιερόπλοια, ιστιοπλοϊκά)
• Επαγγελματικά και ερασιτεχνικά αλιευτικά σκάφη (πετονιές και δίχτυα, δοχεία αποθήκευσης αλιευμάτων, κτλ)
• Απορρίμματα από θαλάσσιες μονάδες εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου

Όλοι μπορούμε  να συνεισφέρουμε στο να διατηρήσουμε καθαρή την Μεσόγειο θάλασσα από τα σκουπίδια που παράγουμε.

Ανέλαβε τις ευθύνες σου ως υπεύθυνος πολίτης:

• Πάντα να βάζεις τα σκουπίδια σου στους ειδικούς κάδους και να μην τα αφήνεις στις ακτές. Μην πετάς τα σκουπίδια σου στη θάλασσα. Τα σκουπίδια στους δρόμους ή στους υπονόμους είναι επίσης πιθανόν να καταλήξουν στη θάλασσα.
• Μείωσε τα σκουπίδια που παράγεις όταν ταξιδεύεις ή πηγαίνεις στην παραλία – βάλε τα τρόφιμα σε συσκευασίες που επαναχρησιμοποιούνται. Γενικά μείωσε, επαναχρησιμοποίησε και ανακύκλωσε όσο μπορείς περισσότερο ώστε να μειώσεις τον όγκο των απορριμμάτων.
• Απόθεσε τα αποτσίγαρα με σύνεση (π.χ μέσα σε ένα άδειο κουτί τσιγάρων που παίρνεις μαζί σου όταν φεύγεις): επηρεάζουν την ποιότητα του νερού και βλάπτουν τα θαλάσσια είδη.     
• Ζήτησε από τις Τοπικές αρχές να τοποθετήσουν κάδους απορριμμάτων στις ακτές και να τους διαχειρίζονται σωστά.  

• Δώσε καλό παράδειγμα στους άλλους και, με ευγενικό τρόπο, ζήτησε τους να σέβονται και εκείνοι το θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον.
• Γίνε μέλος μιας περιβαλλοντικής ομάδας και πάρε μέρος σε καθαρισμούς ακτών, σε εθνικές και διεθνείς προσπάθειες παρακολούθησης της κατάστασης των ακτών καθώς και σε εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού.  

Τουριστικός τομέας:

• Αυξήστε την περιβαλλοντική συνείδηση του προσωπικού σας και των επισκεπτών/τουριστών.
• Τοποθετήστε κάδους απορριμμάτων και σταχτοδοχεία σε στρατηγικά σημεία στο ξενοδοχείο σας, το εστιατόριό σας κ.τ.λ. καθώς και σε κοντινές παραλίες και εξασφαλίστε την σωστή και περιοδική συλλογή, τον καθαρισμό και τη διαχείρισή τους. 
• Οργανώστε συχνούς καθαρισμούς ακτών και υποστηρίξτε άλλες σχετικές δραστηριότητες ευαισθητοποίησης του κοινού.
• Μειώστε τα απορρίμματα που παράγετε (από υπηρεσίες, συσκευές τροφίμων, κ.τ.λ)
• Αναπτύξτε ή λάβετε μέρος σε προγράμματα ανακύκλωσης.

Επαγγελματίες και ερασιτέχνες ψαράδες

• Χρησιμοποιήστε βιοδιασπώμενο εξοπλισμό αλιείας και σακούλες δολωμάτων όπου και όποτε αυτό είναι δυνατό.
• Συλλέξτε τα απορρίμματά σας και αποθέστε τα σε κάδους όταν φτάσετε στην στεριά.
• Ζητήστε από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις Λιμενικές Αρχές τη λειτουργία ειδικών εγκαταστάσεων υποδοχής καταλοίπων στις μαρίνες και στα λιμάνια.
• Συνεταιρισμοί, σωματεία και ενώσεις θα πρέπει να ενημερώσουν συστηματικά τα μέλη τους για τη σημασία του να επιστρέφουν τα απορρίμματά τους στη στεριά αντί να τα πετούν στην θάλασσα.  

Βιομηχανία:

• Αναπτύξτε πρωτοβουλίες για ¨καθαρότερη παραγωγή¨.
• Ξεκινήστε ένα πρόγραμμα ¨Περιβαλλοντικής διαχείρισης γραφείου¨.
• Αναπτύξτε πρόγραμμα επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης.
• Ξεκινήστε πρόγραμμα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων  
• Εκπαιδεύστε σχετικά το προσωπικό σας αυξάνοντας την περιβαλλοντική τους συνείδηση.

Φορτηγά και επιβατικά πλοία όλων των ειδών (όπως ιστιοπλοϊκά, θαλαμηγοί κ.τ.λ)

  

• Αναπτύξτε και εφαρμόστε ένα Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων και ενημερώστε τακτικά το Βιβλίο Καταγραφής Απορριμμάτων*.
• Αυξήστε την περιβαλλοντική συνείδηση των αξιωματικών και των μελών του πληρώματος μέσω τακτικών προγραμμάτων εθελοντικής εκπαίδευσης.
• Ενσωματώστε περιβαλλοντικά θέματα στα προγράμματα σχολών εκπαίδευσης για μηχανοκίνητα σκάφη και ιστιοπλοϊκά.  
• Τοποθετήστε ενημερωτικές πινακίδες και άλλο πληροφοριακό υλικό ευαισθητοποίησης σε εμφανή σημεία επί του πλοίου ώστε να αποτρέψετε τα μέλη του πληρώματος και τους επιβάτες από τα να πετούν σκουπίδια στη θάλασσα. 
• Τοποθετείστε κατάλληλους κάδους και σταχτοδοχεία ασφαλείας στα καταστρώματα (μείωση απορριμμάτων που παρασύρονται από τον αέρα).
• Ελαττώστε τα απορρίμματά σας (από υπηρεσίες, συσκευασίες τροφίμων, κ.τ.λ)
• Αποθέστε τα απορρίμματά σας μόνο σε εγκαταστάσεις υποδοχής καταλοίπων στα λιμάνια.

(* σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Παραρτήματος V της MARPOL του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού – ΙΜΟ)

Αρχές (κυβερνητικές, περιφερειακές, δημοτικές, λιμενικές, κ.τ.λ)

• Οργανώστε εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού και τα εκπαιδευτικά προγράμματα για όλους τους εμπλεκομένους φορείς εξηγώντας τη σχέση αλληλεξάρτησης μεταξύ του γλυκού νερού και του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
• Οργανώστε τη σωστή παρακολούθηση και συλλογή απορριμμάτων σε ακτές και λιμάνια. Η συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Λιμενικών είναι απαραίτητη.  
• Καθιερώστε ένα Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Στερεών Απορριμμάτων με προτεραιότητα στη μείωση, την ανακύκλωση και την ασφαλή απόθεση των απορριμμάτων.
• Εφαρμοστέ Ολοκληρωμένα Προγράμματα Διαχείρισης Παράκτιας Ζώνης, που περιλαμβάνουν όρους για την συμμετοχή των εμπλεκομένων φορέων.
• Συνδυάστε τις τοπικές δράσεις σας με σχετικές περιφερειακές και διεθνείς πρωτοβουλίες, προγράμματα και στρατηγικές.
• Παρέχετε οικονομική υποστήριξη για δράσης πρόληψης.
• Παρέχετε εγκαταστάσεις υποδοχής καταλοίπων στα λιμάνια για την ασφαλή απόθεση απορριμμάτων από πλοία, σκάφη αναψυχής και αλιευτικά σκάφη.    

Καλάθια απορριμμάτων, δοχεία και κάδοι με ανυψωτικούς μηχανισμούς, αποτελούν κοινές εγκαταστάσεις απόθεσης απορριμμάτων. Αλλά δεν είναι αρκετή μόνο η τοποθέτησή τους σε ακτές και λιμάνια. Η τακτική αποκομιδή και ο τακτικός καθαρισμός των κάδων είναι επίσης σημαντικά. Η σωστή επίβλεψη και η διαχείρισή τους είναι απαραίτητη. Έχετε αναρωτηθεί ποτέ: Ποιος συλλέγει τα απορρίμματα; Πότε; Και πού πάνε; 

  

Πηγή: helmepa.gr